Yuklash
Chop etish

Ijtimoiy tarmoqlarda ma’lumotlarni qanday qidirish kerak?

Ushbu ijtimoiy mediyada to’g’ri qidirishga bag’ishlangan videosiga xush kelibsiz. Bu juda katta mavzu, ammo siz nimani qidirayotganingizni o’ylab ko’rishingiz kerak. Google yoki boshqa qidiruv tizimlarida qidirish maqsadga muvofiq  deb o’ylashingiz tabiiy.

Spoiler/Спойлер
Assalomu alaykum, ushbu ijtimoiy mediyada to’g’ri qidirishga bag’ishlangan videosiga xush kelibsiz. Bu juda katta mavzu, ammo siz nimani qidirayotganingizni o’ylab ko’rishingiz kerak. Google yoki boshqa qidiruv tizimlarida qidirish maqsadga muvofiq  deb o’ylashingiz tabiiy.
Agar siz ijtimoiy tarmoqlarda nima bo’layotganini ko’rishni istasangiz, darhol ushbu saytlarga o’tasiz. Ammo odamlar nima deyayotgani haqida bilish, ehtimol ijtimoiy tarmoqlar sizga beradigan eng foydali imkoniyatlardan biridir. Internetdagi sahifada yoki boshqa birovning ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlarida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan so’zlar haqida o’ylang.
Ba’zi odamlar juda rasmiy ravishda yozishadi. Boshqalari xotirjamroq bo’lishadi va yoshiga qarab, masalan, keksa odamlar, yoshlardan farq qiladi. Ular biron bir narsani qidirayotganda foydalanishingiz kerak bo’lgan boshqa tilga gaplashishadi va siz jargon so’zlarni yoki undan ham ko’proq og’zaki tilni ishlatishingiz kerak bo’lishi mumkin. Shunday qilib, ular ishlatadigan so’zlar haqida o’ylang va shunchaki qidiruv so’zini yoki boshqa so’zni kiriting.
Ammo so’nggi 12 yil davomida jurnalistlarga ijtimoiy tarmoqlardan qanday foydalanishni o’rgatish jarayonida shuni aniqladimki, ularning ko’plari Google orqali biron bir narsani qanday qilib samarali qidirishni bilishmaydi. Men shundan boshlayman.
Siz qidirib ko’rmoqchi bo’lgan birinchi joy, ehtimol Googledir.

Har doim kimdir qanday so’zlarni ishlatishi yoki sahifada qaysi so’zlarni ishlatilishi mumkinligini tasavvur qiling, shuning uchun men norozilik Yoki norozilarni qidiraman. Bu, ehtimol Amerikada sodir bo’layotgan voqealarni tasvirlash uchun odamlar katta ehtimol bilan ishlatadigan so’zlardir. Va ko’plab natijalar chiqadi, chunki bu hozir sodir bo’layotgan yagona narsa emas.

Shunday qilib, natijalarni filtrlash kerak. Siz, masalan, yangiliklar saytlaridan o’rganishingiz mumkin. Bu erda siz yangiliklar 11 soat oldin chiqqan bo’lib ancha eski ekanligini ko’rishingiz mumkin. Shunda, “instrumentlar” orqali “oxirgi yangiliklar” bo’limiga to’g’irlang, so’ngra oxirgi soatda nashr etilgan materiallarni qidirishni sozlash imkoniyati mavjud.

Siz shuningdek so’nggi rasmlarni qidirishingiz mumkin. Shunday qilib, bu erga yoki videolar orasidan qidiring. Shunday qilib, qidiruvingizni Google-da filtrlash va to’g’ri fikrlash har doim juda muhimdir. Oxirgi 24 soat davomida sodir bo’lgan materiallarni ko’rishni xohlayman yoki ehtimol ma’lum bir diapazonni tanlamoqchiman.

Ehtimol siz qidiruvni sayt yoki manzil bo’yicha filtrlashni xohlaysizmi yoki masalan, YouTube-da nima e’lon qilinganligini ko’rib chiqamiz. Ko’pincha, YouTube kabi saytlarda qidirish qulay bo’ladi.

So’nggi bir necha soat ichida YouTube-ga juda ko’p video yuklanganini ko’ramiz. Ba’zan bu YouTube-ga o’tishdan ham osonroq, lekin qidiruv so’rovini “sayt” so’zi, ikki nuqta va YouTube orasida bo’sh joy qoldirmasdan kiriting. Shuningdek, bu Facebook-da ham shunday ishlaydi.

Ammo Facebook-da siz odamlarning shaxsiy profillarini emas, balki faqat ommaviy natijalarni olasiz. Shunga qaramay, bu asosiy maslahat va voqealarni qidirishda juda foydali. Lekin sozlamalarni to’g’irlang, masalan, 24 soat davomida chiqqan yangiliklarga. Norozilik namoyishlarini uyushtirgan odamlar bor. Shunday qilib, “voqea” tasniflagichini qo’shish Facebook-ga kirishdan ko’ra foydali qidiruv usuli bo’ladi.
Shunday qilib, siz izlashingiz mumkin bo’lgan juda ko’p narsalar bor. Masalan, men Atlantada kabi biron bir shaharda biron narsa topishni xohlayapman. Shunday qilib, men hozirgina yoniga: Atlanta so’zini qo’shdim. Siz biron bir joyda biron bir narsani topish uchun dunyoning istalgan shahrini yoki mamlakatini qidirayotgan narsangizning nomini yoniga kiritishingiz mumkin. Bu, masalan, sizning mintaqangizda zilzila ro’y bergan bo’lsa yoki u erda bo’lgan odamlarni topmoqchi bo’lsangiz, bu juda foydali bo’lishi mumkin. Shunday qilib, men zilzila so’zini kiritaman, yoki tebranishni? ijtimoiy tarmoqlarda bu o’ziga xos jargon so’z yoki og’zaki so’z varianti bo’lishi mumkin.
Shunday qilib, men bu erda zilzila yoki titroqni kiritaman. Titiroq yoki Tremor qaltirashni anglatadi. Biroq, bu ham tebranadigan tanani anglatadi va men qo’llar yoki tanaga nisbatan silkinishlar bilan bog’liq qidiruv natijalarini istamayman, bu holda siz ahamiyatsiz so’zlarni o’chirib tashlashingiz mumkin. Shunday qilib, men qutulmoqchi bo’lgan so’zga minus belgisini (chiziqcha) qo’ydim, chunki men qo’l yoki tanaga doir so’zlarni o’chirishni xohlayman. Endi siz men izlagan zilzilalargagina oid natijalar qolganini ko’rishingiz mumkin.
Bundan tashqari, agar siz biron bir hududda odamlarni topishni xohlasangiz, aytaylik, men Peruda zilzilalarni qidirganim kabi, masalan, bir necha bor bo’lgan zilzila, ammo aniq emas, balkim, yaqinda, ehtimol bir necha kun oldin.

Siz shuningdek turli tillarda qidirishingiz mumkin, chunki siz qidirayotgan hududda, shubhasiz, ular boshqa tilda gaplashadilar. Ammo, aytaylik, agar men Peruda odamlarni topmoqchi bo’lsam, masalan, ispan tilida barcha Lotin Amerikasida qidirishim mumkin.

Shunday qilib, bizda bitta so’z yoki Yoki boshqa so’z bor, biz noo’rin so’zlarni olib tashladik va ma’lum bir joyda qidirmoqdamiz.

Agar aniq so’zlar ko’rinadigan ma’lum bir ism yoki qidiruv so’zini topish kerak bo’lsa, masalan, “Donald Trump” atrofiga qo’sh tirnoq qo’ying va bu Google-ga u aynan Donald Trumpni ko’rinishidagi so’zlar kombinatsiyasini topishi kerakligini ko’rsatadi. Masalan, ma’lum bir sahifada.

Masalan, sizga ilmiy maqolalar kerak bo’lsa, Google Scholar foydali saytdir, bu ilmiy mutaxassislarni topish uchun juda foydali, yoki, ilmiy maqolalarni ham. Ammo siz matnni tarjima qilishni xohlashingiz mumkin – men Google Tarjimonga to’liq ishonmasdim, ammo bu juda yaxshi vosita aslida. Shuning uchun, agar siz noroziliklar misoliga qaytsangiz, agar siz norozilik haqida yangiliklar izlayotgan bo’lsangiz va boshqa tilda ma’lumot topmoqchi bo’lsangiz. Uni tinglashingiz mumkin. Siz tarjimani tinglashingiz mumkin, bu juda qulay bo’lishi mumkin, go’yo siz, masalan, YouTube-da videoni tinglayotgandek.

Endi men qidirmoqchi bo’lgan joyim bu Twitter.

Shunday qilib, Twitter.com saytiga o’ting va uni ochganingizda sahifaning o’ng tomonida “Nima bo’lmoqda” bo’limi paydo bo’ladi. Va bu sizga Twitter-da nima sodir bo’layotgani to’g’risida tasavvur beradigan yaxshi bo’lim va odatda bu yerdagi yangiliklar sizning xohishingizga, kuzatib borgan odamingizga yoki qaerda ekanligingizga asoslanadi.

Keyinchalik “Siz uchun” bo’limi mavjud, unda shuningdek COVID-19 haqida ko’plab rasmiy ma’lumotlar mavjud. Dolzarb mavzular qayerda yashashingiz va hozirda dolzarb bo’lgan narsalarga asoslanadi. Ba’zan foydali, ba’zida ahamiyatsiz. Ammo tendentsiyalar odamlar nima haqida gaplashayotganini bilish uchun foydalidir.

Shuningdek, bizda yangiliklar, sport yoki qiziqarli narsalar bor – ko’pincha bu mushuklar xaqidagi videolar. Ko’ngil ochar xabarlar ham shular bilan bir qatorda. Shunday qilib, nima sodir bo’layotgani bo’limi sizga Twitter-da nima sodir bo’lganligi haqida qisqacha ma’lumot beradi.

Ammo shundan so’ng, qidiruv maydonchasiga o’ting (aslida juda kichkina joyni egallaydi) va qidiruvni Google-da bo’lgani kabi, ya’ni borin bir so’zidan boshlang. Shunday qilib, men yana norozilik yoki norozilik namoyishini qidirmoqdaman. Va men hamma odamlarning tvitlarini ko’rayapman, nafaqat o’zim kuzatayotgan odamlardan, balki norozilik yoki norozilik namoyishlari haqida gapirayotganlarning hammasidan. Lekin, odatdagidek, bu “Top” (eng ko’p uqilgan), va yuqorigi yangiliklardan, ko’rinib turibdiki, ular har doim ham eng yangisi emas, shuning uchun men eng so’nggi yangiliklarni olish uchun “So’ngi” ni bosishni afzal ko’raman. Ko’ryapsizmi, bu erda ikki soniya oldin namoyish etilgan yoki norozilik namoyishlari haqida yozilgan eng so’nggi tvitlar ko’rsatilgan.
Lekin men uni filtrlashni afzal ko’raman. Shunday qilib, siz manzilingiz bo’yicha filtr qilsangiz, siz ko’proq foydali ma’lumotlarni topasiz. Bu har doim ham to’g’ri emas, lekin men yana Atlantada deb ko’raman va endi qidiruv bu odamlarni tanladi, chunki hech bo’lmaganda ularning tarjimai holi ular u erda joylashganligini aytayapti. Va ba’zan ularning joylashuvi telefonida yoqilgan ham bo’lishi mukin. Bu har doim ham aniq bo’lavermaydi, lekin tvitlarni ma’lum bir joyda topish uchun juda foydali.
Shunday qilib, yana iloji boricha filtrlang. Men oddiy odamlardan tvitlarni xohlamasligimga qaror qilishim mumkin, va faqat tasdiqlangan akkauntlardan kelgan tvitlarni ko’rishim mumkin. Bu o’zlarining nomlari yonida ko’k belgi qo’ygan odamlarning tvitlari – ular jurnalist yoki taniqli shaxslar, dunyo rahbarlari yoki jurnallari, gazetalar, Twitter ularni tekshirib rostdan ham o’zlarini kim deb nomlagan bo’lsalar o’sha inson eknaliklarini tasdiqlagan,  yanada ishonchli manbalar bo’lishlari uchun.
Ammo men shuningdek turli xil filtrlarni sozlab fotosuratlar yoki videolarni ko’rishim mumkin. Juda aniq qidiruv natijalarini olish juda muhimdir. Agar xohlasangiz, bir necha so’zlarni qo’shishingiz mumkin qidiruv so’zlariga.

Agar men biron bir odamning biron bir narsa haqida gapirganini bilmoqchi bo’lsam, masalan, realdonaldtrump prezident Trumpning akkaunti. Men u hozirgi paytda norozilik namoyishlari va namoyishchilar bilan bog’liq biron bir narsani aytib o’tganmi yoki yo’qligini bilish uchun qidirishim mumkin, bu eski tvit ekanligini ko’rishingiz mumkin. Bular eski eslatmalar, shuning uchun u norozilik va namoyishchilar haqida tvit bermagan degan xulosa qilish mumkin.

Shunday qilib, u tvit qilishi mumkin bo’lgan so’zlar haqida o’ylang. Masalan, keling, u muhojirlar haqida nima deganini ko’rib chiqaylik. Bu siyosatchining o’tmishdagi biror narsa haqida aytganini yoki odamlar ba’zi narsalar haqida nima o’ylashini aniqlashning juda yaxshi usuli. Bundan tashqari, biz tvitlarimizga ehtiyot bo’lishimiz kerakligini yana bir bor eslatamiz, chunki odamlar bu tvitlarni har doim qayta- qayta topishlari mumkin.

Agar siz odamlarni topmoqchi bo’lsangiz. Masalan, ushbu filtrni qo’shish juda foydalidir, ehtimol men tarixchini qidiryapman, keyin siz “Odamlar” tugmachasini bosasiz va u erda o’zining tarjimai holida “tarixchi” so’zini ishlatganlarning hammasini ko’rasiz.

Bu mutaxassislar va siz gaplashmoqchi bo’lgan, ma’lum bir sohaning mutaxassislari bo’lgan odamlarni topishning juda yaxshi usuli, albatta agar ular o’z kasblarini biolarida to’g’ri ko’rsatgan bo’lsalar.

Ammo siz, masalan, ba’zi jurnalistlarni qidirishga qaror qilishingiz mumkin. Va agar sizni topishlarini istasangiz, nima qilishingiz kerak – o’zingizning bioyingizga kerakli so’zlarni qo’ying. Demak, bu erda bizda jurnalistik tashkilotlar va alohida jurnalistlar bor. Shunday qilib, agar sizni topishlarini istasangiz, bu siz uchun muhim vositadir.

Agar biror narsa siz uchun tushunarsiz bo’lsa, “Tafsilotlar” bo’limiga o’ting. Va keyin “Yordam” da yordam markazi sizga Twitter-da qanday qidirish haqida va boshqa narsalar haqida ma’lumot beradi.

Instagram bugungi kunda jurnalistlar uchun juda foydali manba bo’lib, fotosuratlar va videolar uchun juda yaxshi, ammo siz faqat ism yoki manzil bo’yicha qidirishingiz mumkin. Garchi aslida men hashtag yordamida qidiruv qilaman odatda.

Ko’rinib turibdiki, bu erda #NewYork, #NewYorkCity xashtaglari mavjud, ammo men noroziliklar mavzusiga doir narsalarni izlayotgan edim va bu men xohlagan tarkib emas. Kimdir o’z tarkibingiga qanday teg qo’yishi mumkinligi haqida o’ylab ko’ring.

Jorj Floyd – Amerika politsiyasi tomonidan o’ldirilgan odamning ismi va men hozirda norozilik bildirayotgan odamlarni qidiryapman. Shunday qilib, #GeorgeFloydprotests yoki norozilik so’zi bilan aniq qidiruv so’rovi bo’ladi va bu erda men qidirishim kerak bo’lgan hashtaglarni ko’rayapman, masalan, #ripGeorgeFloyd, #nojusticenopeace. Izlash uchun ko’plab alternativ hashtaglar mavjud.
Bu yerga qarar ekanman, men kichkina videolarni tomosha qilishni xohlashim to’g’risida qaror qabul qildim, bu yerga borib, “voqealar” bo’limida videolarni ko’rishingiz mumkin. Hikoyani tomosha qilganingizda, har bir insonning tepasida ularning ismi (taxallusi) bor, shuning uchun agar kimdirning videosini olishni xohlasam, masalan, @Leslielove bilan bog’lanib, ushbu videoni olib, undan foydalanishimga ruxsat so’rashim mumkin . Ruxsat olish juda muhimdir. Shunisi bilan, Instagram jurnalistlar uchun juda foydali.

Shunday qilib bu ijtimoiy tarmoqlarda qidiruv yoki umuman qidiruv usullari haqida qisqacha kirish darsi bo’ldi.

Buni qanday qilishni o’rganganingizda, hamma narsa tezroq sodir bo’ladi, lekin men yana shuni aytamanki, maslahatlardan biri doimiy qidiruv moslashtiruv vositalarini davom ettirish kerak, chunki jurnalistlar sifatida biz o’sha voqealar qayta-qayta paydo bo’lishiga guvoh bo’lamiz. . Shuning uchun, agar siz odamlarning yozishi mumkin bo’lgan har xil variantlarni saqlasangiz, bu uzoq vaqt davomida sizga ko’p vaqtni tejashga yordam beradi.

Shubhasiz, men faqat hikoyalar va guvohlarni qidirishda foydalanishingiz mumkin bo’lgan bir nechta saytlar haqidagina gaplashdim. Boshqa ko’plab maxsus qidiruv tizimlari, xaritalar va boshqa ko’plab vositalar mavjud, ammo bu juda yaxshi boshlanish.

Agar siz asoslarni puxta o’zlashtirsangiz, qidiruv maxoratingizni o’zingiz yaxshilab borishingiz mumkin.

Agar siz imlo xatosini topsangiz, iltimos, ushbu matnni tanlab va Ctrl + Enter tugmalarini bosib bizga xabar bering.

Yuklash
Chop etish